1999 yılında BM Genel Kurulu kararı ile ilan edilen 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Günü kutlu olsun. Bugünün anlam ve önemine özel bir yazıyla karşınızdayım: Riot Grrrl.
90’ların başında Amerika Birleşik Devletleri’nde başlayan bu feminist punk hareketi hem politik bir başkaldırı hem de bir alt kültür olarak kabul ediliyor. Bu hareket isminden de anlaşıldığı gibi kadınların genel olarak müzik dünyasında uğradığı ayrımcılığa bir isyan niteliği taşıyor. Hareket, Bikini Kill ve Bratmobile gibi kadınların liderlik ettiği gruplarla başladı.
Riot Grrrl; Washington, Olympia ve Washington, D.C. gibi yerlerdeki punk sahnelerinden doğdu. Kadınların punk-rock sahnesinde erkekler tarafından sıklıkla dışlanması ve görmezden gelinmesi, bu harekete zemin hazırladı. Feminist bir isyan ve bağımsız bir duruş olarak gelişen bu hareket, kadınların ve LGBTQ+ bireylerin deneyimlerine odaklanarak kadınların müzik endüstrisinde daha fazla söz sahibi olmasını teşvik etti. 90’larda söyleyecek şeyi olan genç bir kadınsanız medya sizi dinlemeyecektir ama bu hareket medyanın Riot Grrrl gruplarının peşinden gitmelerine ve söyleyeceklerinin dinlenmesini sağladı.
Feminizm ve punk aktivistliğine odaklanan bu politik hareket sansasyonel olayları ve tartışmalarıyla da dikkat çekti. Yanlış anlaşılmalar ve çarpıtmalara çokça maruz kaldılar. Medya genellikle Riot Grrrl'ün mesajlarını yanlış yansıtıyor ve hareketi daha çok "öfkeli genç kızlar" olarak tasvir ediyordu. Bu durum, bazı kadın sanatçılar tarafından büyük eleştiriler almış ve basınla olan ilişkileri gerilmişti. Bu hareketin öncülerinden Bikini Kill’in kurucusu Kathleen Hanna’nın, Nirvana’nın vokali Kurt Cobain’le dostluğu tartışma yaratıyordu. Hareketin içindeki bazı kişilerse Hanna’yı yeterince radikal olmamakla suçluyorlardı. Hareket içindeki diğer bir skandal, Huggy Bear grubunun 1993 yılında İngiltere'deki bir televizyon programına katılımıyla yaşandı. Grup, şovda müzikal performanslarını sergilerken feminist ve anti-kapitalist söylemleri nedeniyle sunucularla sert bir tartışmaya girdi. Bu olay, Riot Grrrl'ün asi duruşunu gözler önüne sererken aynı zamanda kamuoyunda büyük yankı uyandırdı.
Üçüncü dalga feminizmin parçası olarak Riot Grrrl şu unsurlara odaklanıyor: Kadın hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği, beden pozitifliği, LGBTI+ hakları ve DIY kültürü. Bu hareketin en önemli parçası zin (mini dergi) kültürü. Hareketin felsefesine uyumlu olarak DIY yani kendin yap kültürü hakimdi. Özellikle Kathleen Hanna'nın çıkardığı "Bikini Kill Zine", hareketin manifestolarından biri haline geldi. Riot Grrrl zinleri yapısal baskıya karşı kalem, kâğıt ve fotokopi makinesiyle oluşturuldu. Zinlerde kadınlar ve queer bireyler kendi deneyimlerini ve görüşlerini paylaştılar. Cinsiyetçilik, taciz, şiddet, beden algısı ve toplumsal baskılar gibi konulari işlediler. Bu konulara ek olarak straight-edge kültüründen de bahsedilir. Kısaca sXe; punk alt kültüründen doğan alkol, sigara ve uyuşturucu kullanmamayı ifade eden bir yaşam biçimidir. Punk kültüründe sıkça görülen hedonistik eğilimlere karşı bir tepki olarak ortaya çıkmıştır ve maddelerin olumsuz etkisinden kaçınarak özgürleşmeyi teşvik etmiştir. Hareketle aynı ismi taşıyan Riot Grrrl, Bikini Kill, Jigsaw, Girl Germs, Gogo, My Life with Evan Dando’s Penis, Satan Wears a Bra, Slant, Cupsize, Gunk gibi birçok fanzin bulunmaktadır.
Gunk no 4
Slant no 5
Riot Grrrl no 1
90’ların sonunda popülerliğini kaybetmiş olsa da etkisinin geçtiğini söylemek mümkün değil. Özellikle punk ve indie sahnesinde kadın sanatçılar Riot Grrrl’den ilham almaya devam ediyor. Riot Grrrl, sadece bir müzik türü değil aynı zamanda bir duruş ve isyan hareketi olarak kadınların, queer bireylerin ve marjinalize edilen grupların sesini yükselttiği önemli bir kültürel fenomen haline geldiğini söyleyebiliriz. Zamanında isyan edebilen kadınlar sayesinde feminist punk ögeleri günümüzde de görülüyor. Geçen yıl dağılmış olsalar da 7 sene boyunca punk rock yapan The Regrettes, Dream Wife, Amyl and The Sniffers, The Linda Lindas, Big Joanie, War on Woman ve daha fazlası.
Comments