Nirvana'nın Feminist Hareketi
“Eğer homoseksüellerden farkı ırklardan ya da kadınlardan nefret ediyorsanız, bize bir iyilik yapın - bizi yalnız bırakın! Konserlerimize gelmeyin ve albümlerimizi almayın.”
Nirvana her zaman yanlış anlaşılan bir grup olmuştur. Kariyerleri boyunca feminizm ve trans haklarının savunucuları olmuşlardır. Maalesef, grubun büyük popülaritesi, sert soundları ve alaycı tavırlarıyla birleşince bu mesajlar yeterince görülemedi. Ama şüphe yok ki Nirvana'nın müziği sosyal mesajlarla doludur.
Kurt Cobain, Aberdeen isimli küçük bir kasabada doğmuştur. Henüz ergenliğinde bu kasabaya ait hissetmediğini fark etmiş ve insanların dar görüşlülüğünden yakınmıştır. 1993'te Jon Savage ile yaptığı röportajda bu durumun kadınlara bakış açısını nasıl etkilediğini anlatmıştır.
"I just always felt they weren't treated equally and they weren't treated with respect. Especially because of the way Aberdeen treated women. I mean just in general, you know, women are totally oppressed in small towns like that all over America."
Bu düşüncenin şarkılarına yansıdığını da görebiliriz.
Mesela "Been A Son" gibi. Cobain bu şarkıda misojinist bir babanın kızından nefret edişini anlatmıştır.
"She should've died when she was born
She should've worn the crown of thorns
She should have been a son"
Bu perspektifi "Sappy" şarkısında da görebiliriz.
Sappy'nin demosu 1980'lerin sonunda çıkmıştır ve Cobain bu demoda kadınların cinselliği yüzünden ayıplandığı, kontrol ve duygusal suistimal gördüğü hakkında mesajlar veriyordu.
"And if you save yourself
You will make him happy
He'll keep you in a jar
And you'll think you're happy"
Aberdeen kasabası Cobain'in düşüncelerini etkilemiş olsa da feminizme eğilimi aslında yakınlardaki şehir Olympia'ya taşınınca şekillenmiştir.
Olympia Underground, feminizm ve Punk hareketli Riot Grrrl grubuna ev sahipliği yapıyordu.
Cobain, Toby Vail ve Bikini Kill'den Kathleen Hannah da dahil olmak üzere bu hareketi yürüten kadınlarla iyi arkadaştı. Hatta Hannah, duvara sprey boya ile "Kurt smells like teen spirit" yazarak Nirvana'nın en çok bilinen şarkısına ilham vermiş oldu.
Riot Grrrl şarkılarında kadın istismarı ve tecavüz gibi temaları işliyordu.
Bu temalar çok geçmeden Cobain'in şarkılarında da yer etti.
Örneğin grubun en çok bilinen şarkılarından "Rape Me" gibi.
Şarkı tartışma yarattı, ama apaçık belliydi ki bu tecavüz karşıtı bir şarkıydı.
Kadınların genellikle yakınları tarafından tecavüze uğradığı gerçeğini ele alıyordu.
Spin dergisine verdiği röportajda Cobain, bu şarkıda anlatmak istediklerini şöyle açıklıyor:,
"It's like she's saying 'Rape me, go ahead, rape me, beat me. You'll never kill me. I'll survive."
1991'de NME dergisine verdiği röportajda tecavüzle ilgili düşüncelerini şöyle açıklar:
"The problem with groups who deal with rape is that they try to educate women about how to defend themselves. What really needs to be done is teaching men not to rape. Go to the source and start there."
Nirvana, 30 yıl önce bu acımasızlığı insanlara duyurmak istemişti.
"Polly" bunun güzel bir örneğidir.
Basçı Krist Novoselic, NME dergisinde bu şarkının kaçırılan 14 yaşında bir kızın hikayesini anlattığını söylemiştir.
Maalesef, bu mesajlar hayranlarına ulaşmayı başaramadı.
Bir keresinde Polly çalarken dinleyiciler arasında iki adam bir kadına saldırdı.
Bu Cobain'i derinden yaraladı ve böyle dinleyicileri varken müziğe devam etmesi onun için zor bir durumdu.
"In Bloom" şarkısında sanatçı ve dinleyen arasındaki bu kopuk bağ işlenir.
Şarkının nakaratında hayranlarının müziğini çok sevdiğini, ama anlamadığını söyler.
"He's the one
Who likes all our pretty songs
And he likes to sing along
And he likes to shoot his gun
But he knows not what it means
Knows not what it means"
Yine de mesajı alamayanlar için grubun son stüdyo albümü "In Utero"nun arkasında gayet açık bir mesaj var.
"Eğer cinsiyetçi, ırkçı, homofobik ya da basitçe bir pisliksen bu CD'yi satın alma. Beni sevip sevmediğin umrumda değil, Ben senden nefret ediyorum."
Rock for Choice
1991 ve 2001 yılları arasında on yıllık bir süre boyunca düzenlenen bir dizi yardım konseriydi.
Konserler ABD ve Kanada'daki kürtaj hakları hareketini desteklemek için yapıldı.
Nirvana bu konserlerde manşetteydi.
Guns N' Roses ile yapacakları turu solist Axl Rose'un cinsiyetçi yorumlarından sonra reddedip milyonlarca doları geri çevirmiş oldular.
Nirvana birçok açıdan hatırlanmaya değer bir grup, ama bence feminist ve sosyal aktivist yönü genellikle bilinmiyor.
80'lerin erkek egemen rock camiasında Nirvana hala tartıştığımız konuları ele aldı. Belki de Nirvana'nın 80'lerde değindiği konulara bizler şimdi daha fazla değinmeliyiz.
@refikexists